Els Brondeel, seksuologe, brengt verslag uit van haar studie:
Invloed van CVS op seksualiteitsbeleving bij vrouwen
1. Inleiding : seksualiteit algemeen
– Bekeken vanuit biopsychosociaal model
– Onderscheid tussen seksueel functioneren en seksualiteitsbeleving
– Seksueel functioneren => seksuele disfuncties:
- Problemen met het verlangen
- Problemen met de opwinding
- Orgasmeprobleem
- Pijn bij het vrijen
- Seksualiteitsbeleving => plezier? tevredenheid?
2. Ziekte en seksualiteit
Verschuiving in de betekenis van seksualiteit door ziekte en impact op het leven
3. Relatie tussen CVS & seksualiteit volgens de literatuur?
=> enkel onderzoek naar seksuele disfuncties
=> zeer beperkt onderzoek (slechts vier studies), beperkte steekproeven, niet altijd duidelijk welke instrumenten gebruikt werden, probleem van comorbiditeit
4. Eigen onderzoek
=> centrale onderzoeksvraag: Is er een invloed van CVS op de seksualiteitsbeleving? Opsplitsen in deelvragen:
– vragen mbt het seksueel functioneren (disfuncties)
– vragen mbt de seksuele beleving (tevredenheid)
– vragen mbt de seksuele hulpverlening
4.1. Onderzoekspopulatie
- Totaal aantal respondenten => 88 (9 weigeringen)
- Uz Pellenberg: 61 van de 75 exemplaren ingevuld (6 weigeringen + 8 oningevuld) => responsrate 89,3%
- CVS contactgroep: 18 van de 50 exemplaren ingevuld (3 weigeringen + 29 oningevuld ) => responsrate 36%
- => 79 ingevuld (1 onthouden wegens niet bruikbaar) => 78 vragenlijsten opgenomen in onderzoek
- Leeftijd: de gemiddelde leeftijd van de respondenten is 43.8 jaar.
- Burgerlijke staat: 53,2% gehuwd, 16,9% samenwonend, 15,6% vaste partner, 3,9% geen vaste partner.
- Opleiding: 50,7% hoger opgeleid (universiteit of hogeschool), 14,3% ASO, 14,3% TSO, 18,2% BSO, 1,3% BUSO, 1,3% ander.
- Beroepsactiviteit: 44,7% werkt, 32,9% invalide, 3,9% werkloos, 18,4% andere.
- Kinderen: 67,5% heeft kinderen.
- Leeftijd waarop diagnose vastgesteld werd: gem. 39.8 jaar.
- Door wie werd diagnose vastgesteld? 66% referentiecentrum, 30% specialist, 4% huisarts.
- Comorbiditeit: bij 45% sprake van een andere vastgestelde (chronische) ziekte + 13% sprake van een andere ziekte, maar niet vastgesteld.
- Behandeling: 72% revalidatie, 58% medicatie, 40% therapie, 30% supplementen.
4.2. Onderzoeksmethode
Zelf-rapportage aan de hand van vragenlijsten.
Gebruik van gestandaardiseerde onderzoeksinstrumenten:
- SF-36 gezondheidstoestand
- BDI (depressieschaal)
- The MMQ (relatie)
- VVS (vrouwelijke seksualiteit)
- i-CVS (zelf ontworpen specifiek naar CVS)
- SFSS (seksueel functioneren vrouwen)
4.3. Bespreking resultaten seksuele disfuncties
■ Voorkomen en aantal seksuele disfuncties: 44,9% één of meerdere; meest voorkomend: weinig zin in seks (28,2%), geen of weinig opwinding (18%), moeilijk vochtig worden (14,1%); 55,1% geen disfunctie, 14,1% één disfunctie, 12,8% vier of meer.
■ Verschillen tussen vrouwen met en zonder seksuele disfunctie:
Vrouwen met disfunctie: hogere depressieve symptomatologie, minder tevreden over relatie en algemene levenskwaliteit.
■ Verschillen tussen vrouwen met seksuele disfunctie naargelang de aard: Depressieve symptomatologie kwam bij alle voor. Kwaliteit van een relatie speelt een rol, behalve bij probleem met opwinding. Ook impact van traumatische ervaring.
■ De invloed van medicatie:
58% medicatie; o.a. SSRI’s => invloed op seksueel vlak waaronder verminderde seksuele drift. Echter uit dit onderzoek werd niet onmiddellijk een verband gevonden tussen de gebruikte medicatie en de voorkomende disfunctie.
4.4. Bespreking resultaten seksuele tevredenheid
■ Invloed van CVS, pijn & vermoeidheid:
78% ooit seksueel tevreden => helft spreekt nu over drastische vermindering
Vroeger: 91,6 % meer dan 1x/m; nu: nog 40,3% 1x/m; 10,4% nu nooit seks
! Bijna ¼ geeft aan een traumatische ervaring gehad te hebben die vandaag nog invloed heeft. (ook bevestigd in andere studies)
■ Invloed van de kwaliteit van de partnerrelatie:
Er is een verband tussen deze factoren. Dit wordt ook bevestigd in andere studies.
■ Invloed van depressieve symptomatologie:
Depressie is een belangrijke factor die de seksualiteitsbeleving bepaalt (eveneens bevestigd in ander onderzoek).
4.5. Bespreking resultaten nood aan seksuele hulpverlening
■ Bij 94% tijdens behandeling NOOIT over seks gesproken!
■ 49 % geeft aan hier beter willen over ingelicht te worden:
– Impact van CVS op seksleven
– Meer wetenschappelijke info hieromtrent
■ Items waar nood aan is om rond te werken:
-Leren omgaan met
-Besef dat dit een gedeeld probleem is (bijv. kanker)
-Communiceerbaar maken naar partner toe (begrip en steun te krijgen)
-Concrete tips
■ Rol van de seksuoloog:
-Geven van wetenschappelijke informatie
-Luisteren & bespreekbaar maken
-Bemiddelaar tussen partners waar nodig
-Concrete tips meegeven
-(Werken aan zelf- en lichaamsbeeld) (ev. traumatische ervaring)
5. Toekomst?
• Publicatie van dit onderzoek in een wetenschappelijk tijdschrift = positief voor herkenning van CVS
• Verder nood aan onderzoek bij mannen (nu vrouwen, gezien verhouding voorkomen CVS 4:1 is) + vergelijking; werken met contolegroep; invloed van medicatie; onderzoek waarbij partner betrokken wordt; longitudinaal onderzoek dat beter de leeftijdseffecten op het seksueel functioneren & seksuele tevredenheid kan onderzoeken; …
6. Documentatie
