CVS en FIBROMYALGIE
Kinesitherapie vanuit het bio-psycho-sociaal model: welke meerwaarde?
Opleidingen:
Licentiate in kine en revalidatiewetenschappen, KUL
Specialisatie in de psychomotorische therapie, KUL
Hendrickxtherapeute (ontwikkelingsbegeleiding bij kinderen), Hasselt
Trainer in rots en water (assertiviteit), Nederland
Voorgeschiedenis op vlak van werk:
6 jaar Inghelburch: psychologisch revalidatiecentrum, Brugge
6 jaar groepspraktijk (osteopaat, accupuncturist en voedingsconsulente), Brugge
Sinds 2 jaar: eigen praktijk in Ichtegem
Inhoud praktijk:
15% klassieke kinesitherapie (postoperatieven, orthopedische revalidatie, pre- en postnatale enz.)
85% PMT
– Kinderen: ontwikkelingsbegeleiding
– Volwassenen: relaxatievormen, manuele behandelingstechnieken, algemene gezondheidsopvoeding
Bio-Psycho-Sociaal Model
Psycho-Motorische Therapie
– Cognitief stelsel: helder denken
– Motorisch stelsel: normaal bewegen
– Sociaal – affectief stelsel: relationele context
– Heel vaak overbelast
– Spanning en stress thuis of werk gerelateerd
Gevolgen van dit overbelaste systeem:
– Verliezen van de proprioceptie: fijngevoeligheid, eigenschap die nodig is om te kunnen anticiperen, zowel mentaal als lichamelijk
– Wanneer de stress te hoog oploopt en er niet op tijd spanning wordt afgezet van het lichaam…
– ADHD, psychosomatische klachten, slaapproblemen, gedragsproblemen, chronische pijnen
– Mogelijk ook: CVS en fibromyalgie
Methode Hendrickx
Spanningsbronnen gedurende eerste levensjaar:
– Stress in de buik van mama
– Moeilijke of te snelle bevalling
– Problemen met voeding, luchtweginfecties, enz.
– Omgevingsgebonden stressprikkels
Deze baby’s en kinderen bouwen lichamelijke spanning op problemen in coördinatie, motoriek, cognitief, enz…
CVS en FIBRO
Aanmeldingen op doorverwijzing van dokter, nadat mensen hun diagnose hebben gekregen
Mensen die starten omwille van hardnekkige en blijvende nek- of rugklachten die ik, na een tijd behandelen, zelf doorverwijs naar specialist voor uitgebreider onderzoek
Meest voorkomende symptomen
Ernstige vermoeidheid
Aanhoudende pijnklachten verspreid in lichaam
Kortademigheid
Aanhoudende malaise als reactie op te zware lichamelijke activiteit
Gebrek aan energie
Hoe komt dit?
Ontregelen van eigen afweersysteem
Reactie na inspanning ~ verandering in afweersysteem
Slechte functie van pijndempend systeem
Verlaging van pijndrempel bij fysieke inspanning
Scepticisme tegenover kine
Associatie met sport of afmattende oefenprogramma’s
Extreme manuele technieken of manipulaties
ECHTER: TE ZWARE FYSIEKE INSPANNING MAAKT DE PATIENT NOG ZIEKER!!!
Hoe dan wel bewegen?
Op een veilige manier d.w.z. onder de pijn- of vermoeidheidsgrens!
Minimale hoeveelheid fysieke inspanning is nodig om verschillende facetten van het lichaam niet te laten aftakelen:
– Hart- en bloedvatenstelsel
– Ademhalingsstelsel
– Hormonaal stelsel
– Hersenen
– Beenderstelsel
Op welke manier is kine een meerwaarde?
Fase 1: stabiliseren gezondheidstoestand
– Algemene gezondheidsopvoeding
Polsen naar dagindeling, dagstructuur
Verdeling rust/activiteit
Polsen naar voedingsgewoontes en het belang van een gezond voedingspatroon
Polsen naar bewegingsgewoontes en het belang van enige vorm van lichaamsbeweging
Doelstelling:
Verstandig in functie van de ziekte te leven en te bewegen!
Negeren van de ziekte en maar blijven ‘doorgaan’ ondanks toenemende klachten, helpt niet
Let op bij opzoekingswerk op internet, vaak ongegrond!
– Activiteitenmanagement
Leren om te bewegen binnen mogelijkheden
Lage intensiteit, korte duur en lange rustpauzes
PACING:
Balans tussen rust en activiteit
Pieken en dalen onder controle brengen
– Stressmanagement
Stress -> hormonale reacties bij mensen met CVS en fibro
Verminderde functie van de hypofyse – hypothalamus – bijnier as
Doelstelling:
Leren anticiperen op stresssituaties d.m.v. relaxatietechnieken
Hands – on technieken
o Massage en losmaken spieren
o Shiatsu
o Trigger point behandeling
o Tracties en translaties: ruimte maken in de gewrichten
o Diepe dwarse stretchtechnieken
o Massage van bindweefsel
Hands – off technieken
o Mentalisatie of imaginaire oefeningen
o Jacobson
o Schultz
o Bodyscan
o Leren ‘dromen’
Stretchprogramma
Zelfmassage
Tips en oefeningen voor thuis
o Openstellen voor zintuiglijke prikkels -> leren genieten
o Warmte – applicaties: kersenpit, warmtekussen, infraroodwarmte, sauna, warme baden, …
o Aangeleerde stretchprogramma
o Aangeleerde hands – off technieken
– Ademhalingskinesitherapie
■ Testing chronische hyperventilatie
■ Informatie en achtergrond rond een juist adempatroon
■ Welke zaken kunnen het adempatroon negatief beïnvloeden
• Spierspanning rond sleutelbeen, ribben, schouders, schouderbladen en nek
• Problemen met spijsverteringsorganen die te veel ruimte innemen
• Roken of invloed van giftige stoffen
• Longaandoeningen
• Locomotorische aandoeningen zoals scoliose, kyfose, …
• Verkeerd gebruik van middenrif: voornaamste ademhalingsspier
– Manuele therapie
■ Losmaken spieren
■ Ruimte geven in gewrichten dmv tracties en translaties
■ Diepe dwarse fricties op pezen (ontstekingen)
■ Losmaken van huid en bindweefsel
■ Fibro tender points behandelen
– Slaaphygiëne
■ Slaaphouding
■ Slaapritueel
■ Eten en drinken voor het slapengaan
■ Wat te doen bij wakker worden?
■ Technieken en tips voor activiteiten voor het slapengaan
■ Fase 2: opbouwende therapie
– Als onderdeel van een totaalpakket (samen met psychologische, psychiatrische, internistische behandelingen)
– Opbouwende lichamelijke activiteit
■ Dagelijkse activiteiten uitbreiden met behoud van structuur van de dag
■ Meer huishoudelijke taken opnemen
■ …
– Graduele oefentherapie
■ Invoeren sportieve hobby’s naar eigen kunnen
■ Kineprogramma thuis verder uitbouwen
■ …
Vernieuwde rol van kinesitherapeut = BEWEGINGSCOACH
■ Voordelen van bewegen in deze fase
– Osteoporose voorkomen
– Cholesterol- en suikergehaltes in bloed onder controle houden
– Bloeddruk verlagen
– Spierpercentage verhogen
– Vetpercentage doen dalen
– Positieve invloed op rugklachten
– Endorfines komen vrij beter humeur
– Gezonder slaappatroon
– …
■ Jammer genoeg lijkt deze fase voor veel mensen soms heel ver weg…
■ Eer een diagnose wordt gesteld, zijn mensen soms al heel lang over hun grenzen gegaan waardoor FASE 1 al bij heel veel patiënten bijzonder veel tijd in beslag neemt en vaak ook de grootste doelstelling blijft…
Breed spectrum
■ Grote variatie in ziektebeeld afhankelijk van:
– Leeftijd
– Geslacht
– Medische of traumatische voorgeschiedenis
– Soort arbeid die men lange jaren heeft verricht
– Huidige gezinssituatie
– …
Mijn ervaringen…
■ Bij aanmelding:
– Mensen die niets wetend binnenkomen met rug- en nekpijn maar bij wie ik merk dat er meer aan de hand is… Samen op weg tijdens de onderzoeksperiode en de verwerkingsperiode.
– Mensen die al jaren op zoek zijn en van de ene hulpverlener bij de andere terechtkomen
■ Mensen die te overmoedig zijn en denken dat jij hen zal genezen…
■ Mensen die verbitterd, gefrustreerd zijn en komen omdat ze moeten van hun dokter…
Mijn betrachting…
■ Van bij het begin duidelijk maken dat ook kinesitherapie niet hét heilzame redmiddel is
■ Wel:
– Levenskwaliteit verbeteren
– Ter ondersteuning van medische behandelingen
■ Het lichaam terug in een positiever daglicht stellen
